Sedimantasyon Testi nedir?
Sedimantasyon testi, tıbbi bir laboratuvar testidir ve sıklıkla eritrosit sedimentasyon hızı (ESH) veya sedimentasyon hızı olarak da adlandırılır. Bu test, kanın belli bir süre boyunca tüpte bekletildiğinde kırmızı kan hücrelerinin ne hızda çöktüğünü ölçer. Sonuçlar, vücutta bir inflamasyon veya enfeksiyon olup olmadığına dair ipuçları sağlar.
Genel bir inflamasyon belirteci olarak sedimantasyon testi kullanılır ve spesifik bir hastalığı teşhis etmek için değil, vücuttaki inflamasyonun varlığını belirlemek veya izlemek için kullanılır.
ESH değeri yüksekse, bu genellikle vücutta bir inflamasyonun var olduğuna işaret eder. Ancak, ESH değeri normal olsa bile, vücutta inflamasyon olabilir. Bu nedenle test, diğer testlerle birlikte değerlendirilmelidir.
Testin nasıl çalıştığına gelirsek, kan, antikoagülan adı verilen bir madde içeren ince, dikey bir tüpe konulur. Bu madde, kanın pıhtılaşmasını önler. Tüp, belli bir süre boyunca dik bir şekilde tutulur.
Bu süre zarfında, kırmızı kan hücreleri yavaşça tüpün dibine çöker. 1 saat sonunda, çökmeyen plazma ve çöken kırmızı kan hücreleri arasındaki mesafe milimetre (mm) cinsinden ölçülür. Bu ölçüm, ESH değeri olarak bilinir.
Yüksek bir ESH değeri, romatoid artrit, lupus ve diğer otoimmün hastalıklar gibi birçok durumun varlığına işaret edebilir. Bununla birlikte, bu test spesifik bir hastalığı teşhis etmek için kullanılamaz; sadece vücutta inflamasyon olup olmadığına dair genel bir bilgi verir. Düşük bir ESH değeri, genellikle bir sağlık sorununun olmadığını gösterir, ancak bu her zaman doğru değildir.
Sedimantasyon Testi nasıl yapılır?
Sedimantasyon testi, kırmızı kan hücrelerinin belirli bir süre boyunca ne hızda çöktüğünü ölçen bir laboratuvar testidir. Bu testin amacı, vücutta mevcut olabilecek inflamasyonun varlığına dair genel bir bilgi sağlamaktır. Peki, sedimantasyon testi nasıl yapılır?
Öncelikle, test için kan örneği alınır. Bu işlem genellikle bir venöz kan örneği alarak gerçekleştirilir, yani kan, genellikle dirsek bükümündeki bir damardan bir şırınga veya özel bir tüp ile çekilir. Bu örnek alımı sırasında hastaya herhangi bir özel hazırlık gerekmez.
Aldığınız kan örneği, pıhtılaşmayı önlemek için özel bir antikoagülan içeren bir tüpe konulur. Tüp, özel bir aparat üzerine dik olarak yerleştirilir. Testin esas amacı, kırmızı kan hücrelerinin ne hızda çöktüğünü ölçmektir, bu yüzden bu tüp bir saat boyunca sabit bir şekilde tutulur.
Bir saat sonunda, tüp içerisinde kırmızı kan hücrelerinin ne kadar çöktüğüne dair bir ölçüm yapılır. Bu ölçüm, çökmeyen plazma ile çöken kırmızı kan hücreleri arasındaki fark olarak milimetre (mm) cinsinden kaydedilir. Bu sonuç, eritrosit sedimentasyon hızı (ESH) veya sedimentasyon hızı olarak adlandırılır.
Yüksek bir sedimentasyon hızı, vücutta inflamasyonun varlığına işaret edebilir. Ancak bu test, spesifik bir hastalığı teşhis etmek için kullanılamaz. Sadece inflamasyonun var olup olmadığına dair genel bir bilgi sunar. Elde edilen sonuçların tam olarak ne anlama geldiğini belirlemek için bir doktorun değerlendirmesi gereklidir.
Sedimantasyon Testi ne zaman yapılır?
Doktor, vücutta enfeksiyon, iltihaplanma veya uzun süreli hastalıklar olduğunu belirlemek için sedimantasyon testi yapar. Bu test, özellikle hastanın ateş, eklem ağrıları, halsizlik, kilo kaybı veya enfeksiyon belirtileri gibi şikayetleri varsa gereklidir.
Bir kişinin romatoid artrit, lupus (SLE), vaskülit veya diğer otoimmün hastalıklardan şüphelendiğinde, vücuttaki inflamasyon seviyesini değerlendirmek için bu yöntem kullanılır.
Ayrıca tüberküloz, böbrek hastalıkları, bazı kanser türleri ve uzun süreli enfeksiyonlarda hastalığın ilerlemesini izlemek için de yapılabilir. Özellikle inflamatuar süreçlerin aktif olduğu dönemlerde, sedimantasyon testi yüksek değerler gösterir.
Doktor, belirli aralıklarla bu testi isteyebilir, hastalığın tanısını desteklemek, tedavinin nasıl işlediğini izlemek veya hastalığın ne kadar şiddetli olduğunu anlamak için.
Test, özel bir hazırlık gerektirmez ve genellikle günün herhangi bir saatinde gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte, tek başına herhangi bir hastalığı teşhis etmeye yetmez, bu nedenle sonuçlar, hastanın laboratuvar testleri ve diğer klinik bulgularıyla birlikte değerlendirilir.
Sedimantasyon Testi aç karnına mı yapılır
Sedimantasyon testi, eritrosit sedimentasyon hızını ölçmek için kullanılan bir laboratuvar testidir. Test, vücutta herhangi bir inflamasyon belirtisinin olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılır. Ancak birçok laboratuvar testinde olduğu gibi, bu testi yaptırmadan önce de bazı hazırlıklar gerekip gerekmediği sıklıkla merak edilir.
Sedimantasyon testi için özel bir hazırlık genellikle gerekmez. Test, aç karnına veya tok karnına yapılabilir. Yani, testten önce yemek yemek veya yememek test sonuçları üzerinde belirgin bir etkisi yoktur. Fakat bu, bazı laboratuvar testlerinde gerekli olan açlık durumuyla karıştırılmamalıdır.
Örneğin, kan şekeri veya lipid profili gibi bazı testler aç karnına yapılmalıdır, çünkü bu testlerin sonuçları yemekten etkilenebilir. Ancak sedimantasyon testi için bu tür bir kısıtlama söz konusu değildir.
Elbette, her hastanın bireysel durumu farklıdır ve doktorunuz size özel talimatlar verebilir. Ancak genel olarak, sedimantasyon testi için aç veya tok olma durumu önemli değildir.
Sedimantasyon Testi değeri kaç olmalıdır?
Sedimantasyon testi, vücutta inflamasyonun varlığını belirlemek için kullanılan bir testtir. Test, kırmızı kan hücrelerinin belirli bir süre içinde ne kadar çöktüğünü ölçer. Ancak bu testin sonuçları, bireyin yaşı, cinsiyeti ve diğer faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Peki, sedimantasyon testinin değeri ne olmalıdır?
Sedimantasyon testi sonuçları genellikle milimetre (mm) cinsinden ifade edilir ve ölçüm, kanın bir saat boyunca tüpte bekletilmesinin ardından kırmızı kan hücrelerinin çökme hızını gösterir.
Genel olarak kabul görmüş standart değerler şunlardır:
Erkekler için: 0-15 mm/saat
Kadınlar için: 0-20 mm/saat
Ancak bu değerler, yaşa göre değişiklik gösterebilir. Özellikle yaşlı bireylerde, sedimentasyon hızı doğal olarak biraz daha yüksek olabilir.
Eğer sedimantasyon değeri bu standart değerlerin üzerindeyse, vücutta bir inflamasyon olabileceğini gösterir. Ancak yüksek bir değer, spesifik bir hastalığın varlığını doğrulamaz. Yüksek değerler, enfeksiyon, romatoid artrit, lupus ve bazı kanser türleri gibi birçok farklı durumun belirtisi olabilir.
Öte yandan, düşük bir sedimentasyon hızı genellikle bir sorun olmadığını gösterir, ancak bazı durumlarda düşük değerler de klinik olarak önemli olabilir.
Sedimantasyon Testi yüksekliği nedir?
Vücutta bir enfeksiyon veya iltihaplanma varsa, sedimantasyon testi yüksek olur. Sedimantasyon, belirli bir süre içinde kanda bulunan eritrositlerin (kırmızı kan hücreleri) çökme hızını ölçen bir testtir.
Her iki cinsiyette de bu hız tipik olarak belirli bir referans aralığında bulunur. Bununla birlikte, vücutta bir enfeksiyon, iltihaplanma, otoimmün hastalık veya doku hasarı olduğunda bu hız artar ve test sonuçları daha yüksek olur.
Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar, romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus (SLE) gibi otoimmün hastalıklar, vaskülit (damar iltihabı) ve kronik inflamatuar hastalıklar, sedimentasyon yüksekliğinin en yaygın nedenleri arasındadır.
Ayrıca tüberküloz, böbrek hastalıkları, bazı kanser türleri, anemi ve tiroid hastalıkları gibi hastalıklarda da sedimantasyon yüksekliği görülebilir. Vücutta herhangi bir iltihabi süreç ya da doku harabiyeti olduğunda, kanda belirli protein seviyeleri yükselir. Bu, eritrositlerin çökme hızını artırarak sedimantasyon değerini artırır.
Sedimantasyon testinin yüksek olması tek başına kesin bir tanı koyma yeteneğine sahip değildir, çünkü bu test sadece vücudun çeşitli sağlık sorunlarının olabileceğini gösterir. Doktor, tanı için klinik bulguları, belirtileri ve diğer laboratuvar testlerini değerlendirmelidir.
Sedimantasyon Testi düşüklüğü nedir?
Kanda kırmızı kan hücrelerinin (eritrositlerin) normalden daha yavaş çöktüğünü gösteren sedimantasyon testi düşüklüğü vardır. Vücutta iltihaplanma veya enfeksiyon gibi durumlarda, sedimantasyon hızı yükselebilir ve bazı durumlarda normalin altına düşebilir.
Bu düşüklük tipik olarak klinik olarak önemli bir sorun değildir ve nadiren ciddi hastalıklara işaret eder. Ancak bazen sedimantasyon düşüklüğü belirli sağlık sorunları veya fizyolojik durumlarla bağlantılıdır.
Yüksek kan viskozitesi, yani kanın normalden daha yoğun olması, sedimantasyon düşüklüğünün yaygın nedenlerinden biridir. Kandaki kırmızı kan hücrelerinin aşırı artışı polisitemi olarak bilinen bir durumdur.
Ek olarak, orak hücre anemisi, ağır karaciğer hastalıkları ve belirli protein eksiklikleri sedimantasyon hızını yavaşlatabilir. Kortizon gibi bazı ilaçların kullanımı veya kalp yetmezliği gibi kronik hastalıklar, sedimantasyon değerlerini düşürebilir.
Ayrıca, aşırı kilo kaybı veya gebelik öncesi dönem gibi durumlarda, sedimantasyon değerleri biraz düşebilir. Bununla birlikte, bu testin sonuçlarında düşüklük tipik olarak hastalığın tanısını belirlemez.
Doktor, hastanın genel durumu ve belirtilerine bağlı olarak daha fazla test veya tetkik isteyebilir. Sedimantasyon düşüklüğü bir sorun değildir, ancak bazen altta yatan nedenlerin araştırılması gerekebilir.
Sedimantasyon testi hakkında bilinmesi gerekenler?
Vücutta iltihaplanma olup olmadığını belirlemek için yapılan basit bir kan testi, sedimantasyon testidir. Test, eritrositlerin (kırmızı kan hücreleri) belirli bir süre boyunca (genellikle bir saat) ne kadar hızlı çöktüğünü ölçer.
Bu hız, vücutta iltihaplanma veya enfeksiyon gibi durumlarda artar, çünkü iltihabi reaksiyonlar sırasında kanda fibrinojen gibi bazı proteinlerin seviyeleri artar, bu da hücrelerin daha hızlı çökmesine neden olur. Sedimantasyon testi, belirli bir hastalığı teşhis etmez; yalnızca vücutta bir sorun olabilir.
Romatoid artrit, lupus, vaskülit, enfeksiyonlar, tüberküloz, böbrek hastalıkları ve bazı kanser türleri gibi kronik ve iltihabi hastalıklar yüksek sedimantasyon değerleriyle ilişkilidir.
Ayrıca yaşlılık, gebelik ve bazı ilaçlar da sedimantasyonu artırabilir. Düşük sedimantasyon değerleri ise nadiren klinik önem taşır ve polisitemi, orak hücre anemisi veya kan yoğunluğunun artması gibi durumlarda görülebilir.
Sedimantasyon testi, hastanın şikayetlerine bağlı olarak tanıyı desteklemek veya hastalığın ilerlemesini izlemek için genellikle istenir. Bununla birlikte, tek başına tanı koymak için yeterli değildir; doktorun hastanın klinik sonuçlarını ve diğer laboratuvar testlerini değerlendirmesi gerekir. Test, genellikle basit bir kan örneği alınarak yapılır ve özel bir hazırlık gerekmez.
Sedimantasyon 40 yüksek mi?
Evet, 40 mm/saat’lik bir sedimantasyon değeri tipik olarak normalin üzerinde kabul edilir ve bir enfeksiyon veya iltihabi bir durum olabileceğini gösterir. Yaş, cinsiyet ve laboratuvar referans aralıkları, sedimasyonun normal değerlerini etkiler. Generally:
Erkekler için 0-15 mm/saat, kadınlar için 0-20 mm/saat ve yaşlı insanlar için 0-30 mm/saat. Bu aralıklara göre, özellikle genç ve orta yaş grubundaki insanlar için 40 mm/saat daha yüksektir.
Sedimantasyonun yüksek çıkması, vücutta iltihaplanma, enfeksiyon, otoimmün hastalıklar (örneğin lupus, romatoid artrit gibi), tüberküloz, böbrek hastalıkları veya bazı kanser türlerinin varlığı gibi sağlık sorunlarının varlığını gösterebilir. Bununla birlikte, bu değer kesin bir tanı koymak için yeterli değildir.
Gebelik, yaşlanma, anemi gibi iyi huylu ve geçici durumlarda da sedimantasyon yüksekliği görülebilir. Sonuç olarak, doktor, sedimantasyon testi sonuçlarını hastanın fiziksel muayene bulguları, semptomları ve gerekirse diğer tetkiklerle değerlendirerek kesin tanıya ulaşır. Doktorunuz, sedimantasyon değeri 40 çıkmışsa daha fazla test yapmak isteyebilir.
Sedimantasyon ve CRP aynı mı?
Sedimantasyon ve CRP (C-Reaktif Protein) testleri aynı şeyi yapmak için kullanılsa da aynı şeyi yapmak için kullanılan yöntemler farklıdır. Her iki test de vücutta bir enfeksiyon veya iltihap olup olmadığını bulmaya yardımcı olur, ancak farklı bir şekilde çalışır ve bazı durumlarda farklı sonuçlar verebilir.
Sedimantasyon testi, kandaki eritrositlerin (kırmızı kan hücreleri) belirli bir süre içinde ne kadar hızlı çöktüğünü ölçer. İltihabi koşullar, kanda bulunan fibrinojen gibi proteinlerin artmasına neden olur ve bu da eritrositlerin çökmesini hızlandırır. Ancak sedimantasyon testi yavaştır ve belirli bir durumu göstermez; sadece bir inflamasyon olduğunu gösterir.
Karaciğer tarafından üretilen C-Reaktif Protein miktarı, CRP testi ile ölçülebilir. Vücutta enfeksiyon, iltihaplanma veya doku hasarı olduğunda CRP hızla yükselir ve kısa sürede düşer. CRP, sedimantasyona göre çok daha hızlı yanıt verir ve iltihabın derecesini daha net bir şekilde gösterebilir.
Sedimantasyon testi daha yavaş bir yanıt verebilir ve uzun süreli inflamasyonlarda bir artış olabilir. CRP testi ise daha hassas bir göstergedir çünkü hızla yükselir. Çoğunlukla, doktorlar her iki testi birlikte kullanarak iltihabın varlığını, şiddetini ve durumun akut mu yoksa kronik mi olduğunu belirlemeye çalışır. Hastanın şikayetleri ve diğer laboratuvar testleri, sonuçların değerlendirilmesine yardımcı olur.
Sedimantasyon ne zaman tehlikelidir?
Sedimentasyon değeri, vücuttaki enfeksiyonları veya iltihabi süreçleri gösteren bir testtir. Normal değerin çok üzerinde çıktığında, bazı ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir. Hastanın yaşı, cinsiyeti ve ek belirtiler, sedimasyonun tehlikeli olduğunu belirlemek için ölçülen değerin yüksekliği ile değerlendirilir.
Erkekler için 0-15 mm/saat ve kadınlar için 0-20 mm/saat genellikle normal kabul edilir; ancak yaşlı insanlarda bu değer biraz daha yüksek olabilir. 50 mm/saat veya daha yüksek sedimantasyon değerleri, ciddi iltihaplanma, enfeksiyon, otoimmün hastalıklar veya kanser gibi durumları düşündürebilir. 100 mm/saat gibi yüksek sedimantasyon değerleri, tüberküloz, romatoid artrit, vaskülit, lupus, bazı kanser türleri veya kronik enfeksiyonların varlığına işaret edebilir.
Hastanın klinik belirtileri, sedimantasyonun tehlikeli olup olmadığını değerlendirir. Örneğin, yüksek sedimantasyon, hızlı kilo kaybı, şiddetli eklem ağrıları, uzun süren halsizlik, gece terlemeleri veya yüksek ateş gibi bulgularla birlikte, daha ciddi bir hastalığın habercisi olabilir.
Ancak yüksek sedimantasyon sonuçları tek başına kesin bir tanı vermez. Doktor, bu sonucu doğrulamak ve altta yatan nedeni belirlemek için kan tahlilleri, görüntüleme teknikleri, C-reaktif protein testi ve diğer tetkikler isteyebilir.
Sedimantasyonun tehlikeli kabul edilmesi için değerlerin çok yüksek olması, ek belirtiler ve altta yatan hastalıkların varlığı birlikte değerlendirilmelidir. Bu tür durumlarda bir uzmana başvurmak çok önemlidir.
Sedimantasyon Testi Fiyatları 2025
2025 yılında, sedimantasyon testi fiyatları sağlık kuruluşuna, bölgeye ve testin yapıldığı yere bağlı olarak değişebilir. SGK kapsamındaki hastalar genellikle devlet hastanelerinde bu testi ücretsiz veya çok düşük bir ücretle yaptırabilirler.
Sedimantasyon testinin fiyatı, özel hastaneler ve laboratuvarlarda değişiklik gösteriyor. Testin yapıldığı laboratuvarın teknolojik altyapısı, sunulan hizmet kalitesi ve sağlık kuruluşunun fiyat politikaları bu fiyatları etkileyebilir.
Sedimantasyon testi, bazı özel sağlık paketlerinde veya check-up programlarında diğer testlerle birlikte sunulabilir ve bu testlerin toplam maliyeti üzerinden değerlendirilebilir. Testin yapılacağı laboratuvar veya hastane ile konuşmak, testin fiyatını net olarak belirlemek için faydalı olacaktır.
Ek olarak, doktorun isteği doğrultusunda yapılan testlerin maliyeti, hastanın özel sağlık sigortasının veya sosyal güvencesinin kapsamına göre değişebilir. Sedimantasyon testi fiyatları 2025 hakkında bilgi almak için bizlere ulaşabilirsiniz.